Uticaj vršnjačke grupe na ponašanje dece

U ljudskoj prirodi je potreba da se ostvaruju kontakt i komunikacija sa drugima. Čovek je društveno (socijalno) biće i potrebno mu je da bude prihvaćen u društvu u kojem živi i da bude njegov ravnopravni član.

Deca od rođenja prve kontakte ostvaruju sa članovima svoje porodice, a vremenom se "društvo" proširuje i na ljude van tog okruženja. Polaskom u vrtić dete proširuje kontakte na decu sličnu njemu razvojem i uzrastom. Počinju da reaguju na ponašanje svojih vršnjaka, posmatraju, istražuju, puštaju glasove i osmehuju se. Deca uzrasta od godinu / godinu i po dana, uglavnom se igraju sama, iako u njihovom okruženju postoji još dece, ona ih primećuju, ali nastavljaju svoje istraživanje i igru samostalno. Daljim sazrevanjem i razvojem govora, komunikacija među vršnjacima postaje održljivija. Od treće godine, dete sve više pokazuje interesovanje za igru sa vršnjacima. U ovom uzrastu počinju se aktivnije družiti sa decom koja im se dopadaju i čije im prisustvo prija. Drugarstvo može da ublaži nedostatke afektivne vezanosti za roditelje.

U osnovi sposobnosti harmonične interakcije sa vršnjacima su emocionalne, kognitivne i bihejvioralne veštine, kao što su: regulisanje emocija, inhibiranje impulsa, oponašanje tuđih postupaka, razumevanje uzročno-posledičnih veza i jezička kompetentnost.

Za dete je veoma važna mogućnost da ostvari interakciju sa vršnjacima, da učestvuje u zajedničkim aktivnostima i izgrađuje prijateljstva. Vršnjaci su izvor podrške i izazova i dete mora naučiti da integriše pripadništvo vršnjačkoj grupi (da sledi, prihvata i sarađuje) sa drugim aspektima vršnjačkih odnosa, kao što su takmičenje, preuzimanje vođstva i razrešavanje konflikata. Kroz zajedničke praktične životne aktivnosti i igru sa vršnjacima, mala deca uče od drugih kako da dele, kako da razumeju i uzimaju u obzir potrebe i očekivanja drugih i uvažavaju tuđe mišljenje i stanovište, kako da kontrolišu vlastite impulse i razrešavaju konflikte. Takođe, kroz odnose sa vršnjacima deca preispituju vlastiti identitet, uočavaju snagu i slabosti kod sebe i drugih, preuzimaju nove uloge i odgovornosti i razvijaju osećanje pripadanja i prihvaćenosti.

Prema teoriji grupne socijalizacije, grupa vršnjaka igra značajniju ulogu od roditelja u izgradnji ličnosti i društvenom razvoju dece. Deca, jednom kada se nađu izvan kuće, prilagode se i slede vladajuće norme u grupama u kojima provode svoje vreme, a grupe uglavnom čine druga deca, tj. vršnjaci.